در اربعین چه می‌گذرد؟
چهل روز از شهادت امام حسین (ع) و یارانش می‌گذرد و در تقویم می‌بینیم که یکی از روزهای تعطیل رسمی در کشور همین اربعین است. چرا چهلمین روز شهادت امام (ع) و شهدای کربلا باید تعطیل باشد؟ راز و رمز اربعین چیست؟ اصلا در این روز باید چه کاری انجام دهیم؟ خیلی‌ها هستند که در اربعین حسینی چنین سوالاتی به ذهنشان می‌رسد. در مطلب پیش یک گزارش کامل و برنامه عزاداری‌های اربعین ارائه می‌شود.
اجرای مراسم‌های مذهبی در کشور ما به غیر از اینکه عملی آیینی محسوب می‌شود حرکتی اجتماعی است. عزاداری‌ها، مولودی‌ها و سایر حرکت‌های مذهبی خاستگاه اجتماعی دارند و مردم نقش اول و آخر را در آن بازی می‌کنند. اربعین نیز از ین قاعده مستثنی نیست. می‌گویند اربعین، گذر چهل روز از یک حادثه است و پاس داشت آن، تا در دفتر خاطره ها گرد فراموش نگیرد، و شاید از آن روی که گفته اند از روزی که جسد را در میان قبر می گذارند، تا چهل روز، انس و محبت آن رحیلِ خاک مردم را به بالین خود می کشاند، و شاید به دلیل این سخن پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله که فرمود: «زمین چهل روز در مرگ مۆمن می گرید» و یا… اربعین، گرامی داشته می شود؛ اما برای رخداد بی مرگ عاشورا، اربعین و تکرار مکرر آن در سال 1368 بار، حکایت دیگری است از عشق و دلدادگی؛ چیزی که باید آن را در اراده بی پایان خدایی جست. این نوشته، مروری است کوتاه بر ارج اربعین و وظیفه ای که ما داریم.
راز و رمز عدد چهل
در فرهنگ دینی و معارف عرفانی، عدد چهل قداستی ویژه یافته است. چلّه نشینی برای رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است. حفظ کردن چهل حدیث، اخلاصِ چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مۆمن و چهل شب چهارشنبه، نمونه هایی از این معناست. در تاریخ انبیا و روایات اسلامی نیز واژه اربعین شواهد بسیار دارد. برخی از مشهورترین این نمونه ها عبارتند از: 1. حضرت آدم در فراق بهشت چهل روز گریست. 2. حضرت آدم در مرگ هابیل چهل روز عزادار بود. 3. زمین، چهل روز در مرگ مۆمن می گرید. 4. نماز کسی که شراب نوشیده تا چهل روز پذیرفته نیست. 5. خداوند متعالی چهل سال به فرعون مهلت داد. 6 . حریم همسایه تا چهل در، از چهار طرف است.
اجرای مراسم‌های مذهبی در کشور ما به غیر از اینکه عملی آیینی محسوب می‌شود حرکتی اجتماعی است. عزاداری‌ها، مولودی‌ها و سایر حرکت‌های مذهبی خاستگاه اجتماعی دارند و مردم نقش اول و آخر را در آن بازی می‌کنند. اربعین نیز از ین قاعده مستثنی نیست. می‌گویند اربعین، گذر چهل روز از یک حادثه است و پاس داشت آن، تا در دفتر خاطره ها گرد فراموش نگیرد، و شاید از آن روی که گفته اند از روزی که جسد را در میان قبر می گذارند، تا چهل روز، انس و محبت آن رحیلِ خاک مردم را به بالین خود می کشاند
اجتماع عظیم شیعیان
خلا وجود اجتماعی عظیم و بین المللی در میان شیعیان را حضور میلیونی در ایام اربعین پر می‌کند. کربلا می تواند«نماد» تبلور وحدت وبیعت با امام باشد که «نمود» جهانی خواهد داشت.شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست. لذا اگر محدودیت‌های سیاسی نمی‌گذارد در کنگره عظیم حج پیام مقدس شیعه را به نحو احسن منتشر کرد، در کنگره عظیم حسینیان و با حضور پرشکوه شیعیان، می توان آن را جهانی کرد.در واقع حج حسینیان در کربلا و سعی بین صفا و مروه آنها در بین الحرمین و لباس احرام آنها، لباس عزای سیدالشهدا می باشد.
پیاده روی موضوعیت دارد
بنا به فرموده امام عسکری(ع)؛یکی از نشانه های مومن که در این روایت مقصود شیعه است ریارت سیدالشهدا در روز اربعین می باشد.زیارتی که با پای پیاده رفتنِ آن هم «موضوعیت» دارد. چرا که امام صادق(ع) به یکی از دوستان خود می‌فرماید: قبر حسین(ع) را زیارت کن و ترک مکن. پرسیدم: ثوآب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود خداوند به هر قدمى که برمىدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبهاش را بالا مىبرد.ایشان در جای دیگری می فرمایند: کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشته الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می‌رساند، و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است.
سنت پیاده روی، سابقه ای تاریخی دارد
از جهتی جریان پیاده روی برای زیارت سیدالشهدا در روز اربعین سابقه ای تاریخی نیز دارد؛ زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» رسم بوده است، اما در برهه‌ای از زمان به فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط “شیخ میرزا حسین نوری” دوباره احیا می‌شود.ایشان آخرین بار در سال 1319 هجری با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله حسین(ع) رفت.با اینکه زیارت سیدالشهدا(ع) در اکثر برهه‌های تاریخی به سختی انجام می‌شد و جان زائران در خطر بود، اما با این وجود زائران، عاشقانه خطرات را به جان می‌خریدند و به پابوسی امام حسین(ع) در روز اربعین نائل می‌شدند.
کربلا نیستیم
آنهایی که پیاده‌روی بین نجف و کربلا را تجربه کرده‌اند می‌گویند که حال و هوای اربعین در جاده نجف و کربلا آن قدر متفاوت است که نمی‌توان توصیف کرد. باورتان نمی‌شود که شیعیان جهان این‌قدر هوای یکدیگر را داشته باشند و برای کمک به همدیگر سرو دست بشکنند. اما ما که کربلا نیستیم باید چه کنیم؟ دستجات عزاداری از امشب (یکشنبه شب) فعالیت خود را آغاز می‌کنند اما برنامه اصلی بسیاری از هیات‌ها صبح اربعین آغاز می‌شود و تا نماز ظهر ادامه دارد.